17 Απριλίου, 2011
Ο ΣΜΕΔ καλεί όλους τους συναδέλφους στους οποίους οφείλονται χρήματα από τις εκδόσεις Περισκόπιο να έρθουν σε επαφή με τον Σύλλογο για να οργανώσουμε συλλογικά, και με κάθε νόμιμο μέσο, τη δράση μας και τις διεκδικήσεις μας. Διαβάστε περισσότερα στον παρακάτω σύνδεσμο.
Εκδόσεις Περισκόπιο: Καταδύσεις και αναδύσεις σε θολά νερά.
Σύλλογος Μεταφραστών Επιμελητών Διορθωτών
ΜΑΥΡΙΚΙΟΥ 8 | Τ.Θ. 21028 ΑΘΗΝΑ 11410
http://www.smed.gr | syl.smed@gmail.com
30 Μαρτίου, 2011
by Corinne McKay (Thoughts on Translation)
Despite the explosion in online and offline marketing techniques, the lowly business card remains one of the most cost-effective and widely used marketing materials in a freelance translator’s arsenal. Small, inexpensive, customizable, easy to distribute… business cards have a lot of advantages, so it’s worth looking at what makes a good (and bad) business card.
I currently have three sets of business cards: plain, fancy and bilingual:
I use each of these cards for different purposes. The plain cards (on top) are inexpensive (about $50 for 500) to produce and they have my specializations on them, so I put large stacks of them out when I attend a conference or give a presentation. The fancy cards (middle) have an image from the cover of my book; they’re more expensive to produce (about $60 for 250) because of the custom image and because I have them printed on heavy stock. I use these for direct clients and when I mail out official document translations. The bilingual cards (bottom; only the French side is shown) are the most expensive ($80 for 250) because they’re double-sided and I have them printed by a local company instead of ordering them online.
Business card designs are very personal; my tendency is to go for a look that might be termed either classic or boring, depending on your design tastes. I’ve seen a lot of cluttered, illegible business cards but I’ve also seen some non-traditional cards that really work: for example a conference interpreter whose card background is a photograph of him in the booth. Judy Jenner recently wrote a post on this card (a court interpreter’s card that doubles as a guide to the courthouse where he works) which I also thought was clever. If you like something a little on the cute side, I thought this was a neat idea; a literary translator who commissioned an illustration of herself for her business cards.
Most of all, your business cards need to convey the information that they’re meant to convey: make sure that your name and contact information are easy to find and read. Don’t load the card with extraneous information: after receiving exactly one fax last year, I dropped my fax number from my 2010 cards. Don’t make your cards too specific if the specifics might change; for example if you vary your specializations, don’t put them on your cards. And please, please don’t order the free cards that say “Order your free business cards at…” At least be willing to spend $25 on your cards so that they don’t have that imprint on them.
Διαβάστε επίσης και αυτό το ενδιαφέρον άρθρο, στο Translation Directory.Com, σχετικά με τις επαγγελματικές κάρτες.
18 Μαρτίου, 2011
Απόσπασμα από την πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία του Μιχαήλ Σαχίνη, που εκφωνήθηκε στη 2η επιστημονική συνάντηση ελληνόφωνων μεταφρασεολόγων στη Θεσσαλονίκη, με τίτλο «Η διδακτική της μετάφρασης στον ελληνόφωνο χώρο: ευθυγραμμίζοντας τις ανάγκες των φοιτητών με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας».
Περνώντας, τώρα, στις ανάγκες της ελληνικής μεταφραστικής αγοράς, τα πράγματα δείχνουν να είναι κάπως πιο ευοίωνα, καθώς αυτές φαίνεται να έχουν διερευνηθεί περισσότερο. Χαρακτηριστικές είναι οι ακόλουθες έρευνες:
Μια από τις πρώτες έρευνες που σκιαγράφησαν τη μεταφραστική αγορά στην Ελλάδα διεξήχθη από το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Μετάφρασης και Μεταφρασεολογίας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου το 1999, και τιτλοφορείται «Στοιχεία για την ελληνική αγορά των μεταφράσεων». Η έρευνα, η οποία βασίζεται σε στοιχεία που συλλέχτηκαν με τη βοήθεια ερωτηματολογίων, προβάλλει τις μεταφραστικές ανάγκες 34 εκδοτικών οίκων με έδρα την Ελλάδα. Καταλήγει στο ότι τα μεταφρασμένα βιβλία αποτελούν το ένα τρίτο της ετήσιας παραγωγής βιβλίων στην Ελλάδα και ότι το είδος των βιβλίων που μεταφράζεται περισσότερο είναι τα λογοτεχνικά βιβλία (36,4%). Μολαταύτα, η έρευνα αυτή εξετάζει μονάχα τη μετάφραση βιβλίων, και όχι άλλων πηγών, κι έλαβε χώρα μόνο σε εκδοτικούς οίκους, δίχως να λαμβάνει υπόψη άλλους παραγωγούς μεταφράσεων, όπως είναι οι μεταφραστικές εταιρείες, οι ελεύθεροι επαγγελματίες μεταφραστές, κτλ.
Μια άλλη έρευνα που τελέστηκε πολύ αργότερα, το 2005, αποτελεί η μεταπτυχιακή εργασία της Μαρίας Σίσκου με τίτλο «Τα Είδη των Κειμένων στην Ελληνική Αγορά της Μετάφρασης: Έρευνα με Ερωτηματολόγιο». Κι εδώ γίνεται χρήση ερωτηματολογίων, για να διερευνηθεί η ελληνική μεταφραστική αγορά, με δείγμα 31 μεταφραστικών εταιρειών στη Θεσσαλονίκη και στις Σέρρες. Τα αποτελέσματα δεν εκπλήσσουν: Οι ξένες γλώσσες που έχουν περισσότερη ζήτηση στη μετάφραση είναι, με φθίνουσα σειρά, τα Αγγλικά, Γερμανικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Ρώσικα και Ισπανικά, ενώ τα είδη κειμένων που μεταφράζονται περισσότερο είναι τα πιστοποιητικά, τα πτυχία, οι αναλυτικές βαθμολογίες, τα απολυτήρια, οι συμβάσεις, τα συμβόλαια και τα συμφωνητικά (Σίσκου, 2005: 49). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα συμπεράσματα της συγγραφέως που καταλήγει ότι:
«Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα δεν εντοπίστηκε κάποια προσπάθεια από την πλευρά των πανεπιστημίων που προσφέρουν μεταφραστικές σπουδές να χαρτογραφήσουν την αγορά της μετάφρασης με απώτερο σκοπό την καλύτερη προετοιμασία των μελλοντικών μεταφραστών.» (Σίσκου, 2005: 72)
Μια παρόμοια έρευνα, πάλι από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, διεξήγαγε το 2006 η Αθηνά Ιωαννίδου, κι έχει τίτλο «Η διαδικτυακή αγορά μεταφραστικών γραφείων ως παράγοντας διαμόρφωσης του προφίλ του εκπαιδευόμενου μεταφραστή». Η ερευνητική της μέθοδος ήταν τελείως διαφορετική από αυτήν που χρησιμοποίησε η Σίσκου, καθώς η Ιωαννίδου συνέλεξε όλα τα δεδομένα της αποκλειστικά από το περιεχόμενο ιστοτόπων 25 μεταφραστικών γραφείων, εκ των οποίων 23 εδρεύουν στην Ελλάδα και 2 στο εξωτερικό. Αναφορικά με τις γλώσσες που μεταφράζονται περισσότερο, τα αποτελέσματά της δε διαφέρουν και πολύ από αυτά της Σίσκου, αφού οι πρώτες γλώσσες είναι τα Αγγλικά, Γερμανικά, Γαλλικά, Ιταλικά και Ισπανικά. Εντούτοις, σε ό,τι αφορά τα είδη κειμένων, η συγγραφέας παρουσιάζει αυτά που τα μεταφραστικά γραφεία προσφέρουν δυνητικά, σύμφωνα με τις πληροφορίες που είναι διαθέσιμες στις ιστοσελίδες τους, χωρίς να ενδιαφέρεται για το πόσο συχνά τα γραφεία μεταφράζουν στην πραγματικότητα αυτά τα είδη. Έτσι, εξάγει το συμπέρασμα ότι όλα τα γραφεία αναλαμβάνουν τη μετάφραση ειδικών κειμένων, ήτοι νομικά, οικονομικά, ιατρικά, επιστημονικά και τεχνικά, τα τρία τέταρτα μεταφράζουν και γενικά κείμενα, δηλ. δημοσιογραφικά, γενικά πληροφοριακά και διαφημιστικά, ενώ το ένα τρίτο αναλαμβάνει τη μετάφραση και λογοτεχνικών κειμένων.
Μια πιο εκτενή και πολύ πιο πρόσφατη μελέτη αποτελεί η «Έρευνα αναφορικά με τον κλάδο των μεταφραστικών υπηρεσιών» που ετοιμάστηκε από τους Χριστοδούλου και Γαλιατσάτου αποκλειστικά για τον Π.Α.Σ.ΜΕ.Ε. τον Ιούλιο 2008. Στην βολιδοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε online συμμετείχαν 69 μεταφραστικές επιχειρήσεις, οι οποίες απάντησαν σε μια ευρεία γκάμα ερωτημάτων σχετικά με τη δομή και οργάνωσή τους, τους συνδυασμούς γλωσσών που παρέχουν, την τιμολογιακή τους πολιτική, τους τομείς εξειδίκευσής τους, την παροχή ή μη υπηρεσιών διερμηνείας, τη χρήση λογισμικών CAT, τις οικονομικές συναλλαγές με πελάτες, τη χρησιμοποίηση εξωτερικών συνεργατών και, τέλος, τη συμμετοχή τους ή όχι σε μεταφραστικούς συνδέσμους. Έτσι, ενδεικτικά βρέθηκε ότι:
Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι μια από τις γλώσσες για τις οποίες δυσκολεύονται να βρουν μεταφραστές είναι τα γερμανικά. Μια τελευταία έρευνα που θα ήθελα να μνημονεύσω είναι της Αικατερίνης Βρέττα-Πανίδου (2009), η οποία το 2008-2009 εξέτασε τις δυνατότητες απασχόλησης στην ελληνική αγορά μετάφρασης των αποφοίτων ξενόγλωσσων φιλολογιών. Κι εδώ έγινε χρήση ερωτηματολογίων, τα οποία συμπλήρωσαν 23 μεταφραστικά γραφεία, και συνοπτικά τα αποτελέσματα είναι τα εξής:
Τα γραφεία απάντησαν ότι γενικά ενδιαφέρονται σε μια συνεργασία με απόφοιτους ξενόγλωσσων φιλολογιών χωρίς μεταφραστική πείρα, ωστόσο, δεν είναι διατεθειμένα να τους πληρώσουν όσο θα πλήρωναν έμπειρους μεταφραστές. Επιπλέον, η έρευνα κατέδειξε πόσο σημαντικό είναι ένα προσεκτικά συνταγμένο βιογραφικό, αφού πολύ συχνά τα γραφεία απορρίπτουν υποψήφιους συνεργάτες από αυτό και μόνο.
Ακόμη, δεν προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι πολλά γραφεία ζητούν συνεργάτες με ειδίκευση σε νομικά, τεχνικά, ιατρικά/φαρμακευτικά και οικονομικά κείμενα, ενώ οι ξένες γλώσσες με την περισσότερη ζήτηση είναι τα αγγλικά, τα γερμανικά και τα ιταλικά. Αξιοσημείωτο είναι κι εδώ ότι δύο γραφεία ομολόγησαν ότι υπάρχει έλλειψη ικανών μεταφραστών με γλώσσες εργασίας τα γερμανικά και τα ιταλικά.
Τέλος, τα γραφεία φαίνεται να εκτιμούν στους υποψήφιους συνεργάτες την επαγγελματική εμπειρία, ακόμα κι αν δεν είναι πάνω στη μετάφραση, καθώς επίσης και την εκπαίδευση πάνω στη μετάφραση και μια κάποια ειδίκευση σε συγκεκριμένο τομέα. Η Βρέττα-Πανίδου καταλήγει ότι το μάθημα της μετάφρασης στις ξενόγλωσσες φιλολογίες πρέπει να προσανατολίζεται προς τη «διαρκώς μεταβαλλόμενη πραγματικότητα», όπως χαρακτηριστικά λέει, και οι μεταφράσεις, με τις οποίες δουλεύουν οι φοιτητές, να είναι ρεαλιστικές και παρόμοιες με αυτές που αναλαμβάνουν οι επαγγελματίες μεταφραστές.
Και στο εξωτερικό έχουν γίνει συναφείς έρευνες σχετικά με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και ενδεικτικά αναφέρουμε την έρευνα του Schmitt (1999) για τη μεταφραστική αγορά στη Γερμανία, την έρευνα για την καναδική βιομηχανία μετάφρασης (1999) και, τέλος, αυτήν του Li (2007) αναφορικά με το τι πιστεύουν τα μεταφραστικά γραφεία στο Χονγκ Κονγκ για την εκπαίδευση των μεταφραστών στα
εκεί πανεπιστήμια.
Αυτό που πιστεύω ότι ελλείπει στην Ελλάδα είναι μια εκτενέστερη μελέτη αναφορικά με την άποψη των μεταφραστικών γραφείων για το τι δεξιότητες και γνώσεις θα επιθυμούσαν να αποκτούνται στα πλαίσια των μεταφραστικών σπουδών, είτε σε προπτυχιακό είτε σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Επίσης, ας με λησμονούμε ότι πολλοί μεταφρασεολόγοι είναι της γνώμης ότι είναι αναγκαίος ο επαγγελματικός ρεαλισμός μέσα στο μάθημα της μετάφρασης. Παραδείγματος χάριν, η Nord (1991) είναι υπέρμαχος μιας φοιτητοκεντρικής κατάρτισης των μεταφραστών που θα προσομοιώνει την επαγγελματική πρακτική, κάτι που ενστερνίζεται και ο Robinson (1997), ενώ ο Gouadec (1994) προτείνει την ενσωμάτωση στο πρόγραμμα σπουδών πραγματικών μεταφραστικών έργων για πραγματικούς πελάτες. Στο ίδιο πνεύμα κινούνται και πολλοί άλλοι, όπως ο Vienne (1994) που θα ήθελε μέσα στην τάξη να μεταφράζονται κείμενα που μεταφράζουν οι καθηγητές επαγγελματικά, η Colina (2003) που επιθυμεί το μάθημα της μετάφρασης να εναρμονίζεται με τον επαγγελματικό κόσμο, η Kelly (2005) που τάσσεται υπέρ της πρακτικής άσκησης στα πλαίσια των σπουδών, κ.α.
6 Μαρτίου, 2011
Blogs have, to a certain extent, lost their potency of late. The hype surrounding the ability to pen your thoughts and share them with the world has passed. On top of this the quality of blogs being written has turned many people off as they usually come across postings of little practical use. However, there are still gems out there and Kwintessential decided to conduct some research into the translation blogosphere in order to find the top ten translators’ blogs.
Before the research commenced our team decided upon the criteria against which they would assess the blogs available. The following outline the essential factors taken into consideration when the team analysed blogs.
Following a lengthy search of blogs, assessing content and comparing them against each other, the Kwintessential review panel agreed on the following blogs as the top ten for 2010. We decided not to vote for a number 1, i.e. the best, but to give acclaim to all shortlisted.
The blog is written by Werner Patels who specializes in translations from German, French and Spanish to English as well as from English, French and Spanish to German. Based in Canada, Werner keeps his blog well updated with a variety of posts ranging from feedback on the latest tools he has tried out, language issues, things happening in the news and issues facing fellow translators and interpreters.
Transblawg is updated by Margaret Marks who is a German-English legal translator. Margaret posts charming and personal posts to her blog which offer the reader a real insight into the life of a translator. A recent set of photos taken of marathon runners whilst she took fifteen minutes out of her schedule are a nice touch which offers a window into her life and surroundings. Her comments on news and events are all up-to-date and she offers simple yet important tips and slices of information that anyone interested in German – English translations would enjoy.
Corinne McKay is American Translators Association-certified French to English translator, specializing in legal, corporate communications and public health/international development translations. Her blog has already received attention by being voted the 79th most popular language blog as rated by the recent Lexiophiles contest. As a blog it is great reading for any freelance translator or even agency. Corinne offers great posts on practical and useful issues facing freelancers. From her tips on marketing to translation agencies to practicalities on juggling work and life, her blog is a must for anyone’s bookmarks.
Blogging with Swedish Translation Services
Tess Whitty is a freelance translator (English-Swedish), proofreader, editor, copy writer, localizer and entrepreneur. Tess’s posts are full of useful tips and advice for fellow freelancers. She clearly has a thorough understanding of business development and the need for freelancers to improve their abilities to develop and do better commercially. The blog is also a very useful read for any budding freelance translators wanting some insight into the nature of the work and how it links in with the sector as a whole.
B.J. Epstein completed a Ph.D. in translation studies in June 2009 at Swansea University, with a dissertation on the translation of children’s literature. Now in Norwich, England she is a lecturer at the University of East Anglia in literature and translation also works as a translator, writer, and editor. One of the most impressive things about this blog is the sheer diversity of posts. Dr Epstein covers pretty much any topic worth covering in her 400+ posts and is a treasure of links, resources and tips.
Cared for by Kevin Lossner, a German to English translator and technical consultant. Kevin’s blog is rather niche however we concluded this was its strength. Although the blog is meant to focus on translation technologies, marketing strategies, workflow optimization, resource reviews, controversies and other topics of interest to translators, it is in fact heavily biased towards looking at technology within translation. The conclusion was therefore that this blog is very valuable for others looking at using or currently working with certain tools or technologies.
Musings from an overworked translator
A title that most translators can relate to, the blog is kept by Jill Sommer a full-time freelance German to English translator. Blog posts aside Jill has a nice format to her site with tabs at the top pointing towards information about her; what she is currently reading, what she is currently working on and a list of useful abbreviations used in her posts. It was felt that these additions to the website were a bit different and innovative and allowed people an insight into what Jill is up to. Post-wise the frequent updates are all interesting, relevant and useful.
Owners Judy Jenner and Dagmar Jenner are a pair of identical translating and interpreting twins working in Spanish, German, English, and French (Dagmar only). The slick, modern and bright look of their blog immediately won fans within the review team. The format and navigation of the blog is also more in line with a website, offering readers the ability to reach categories through links at the top of the page. The posts are peppered with lots of insight into the industry as well as specific posts on humour, professional development, marketing and even fraud.
Philippa Hammond works from French, Spanish and Portuguese into English, specialising in law, EU matters and marketing and communication. The posts since 2007 offer a nice look at the development of a freelance translator in terms of the experience, issues, challenges, etc they have faced. The personal tone of the blog makes one feel like Philippa is communicating directly to the reader.
There’s something about Translation
Sarah Dillon is a full-time professional translator working from French, Spanish and German into first-language English. The blog offers readers useful tips and detailed guides on the things they don’t teach you in translator school. Posts include interviews with other translators, reports on events and conferences as well as hot topics in the world of translation. A clean, smart look which integrates well with web2.0 functionality makes this a blog worth watching.
Copyright Kwintessential Ltd
28 Φεβρουαρίου, 2011
Καιρό τώρα ήθελα να κάνω μια ανάρτηση με θέμα τις μεταφράσεις που έχουν περάσει από τα χέρια μου στη μικρή θητεία μου στη μεταγλώττιση. Τελικά γράφτηκε μόνη της στo facebook μετά από ένα συμβάν που με θορύβησε αρκετά (όπου «yesterday», η 2/10/09).
Δεν έχω σπουδάσει μετάφραση. Ασχολήθηκα όμως με το συγκεκριμένο κλάδο ως μεταφραστής υποτίτλων για κυκλοφορίες σειρών και ταινιών σε DVD. Έμαθα τη δουλειά από μία πολύ άξια συνάδελφο, τη Διονυσία Φοινίτση, και θα την ευχαριστώ για πάντα για την υπομονή της, τις συμβουλές της και την εμπιστοσύνη που μου έδειξε σε κάποια πολύ δύσκολα πρότζεκτ που μου ανέθεσε.
Κορωνίδα της μεταφραστικής μου καριέρας ως τώρα θεωρώ τα 29 επεισόδια που μετέφρασα για τη σειρά «Monty Python’s Flying Circus». Αυτή η δουλειά μου έκανε το μυαλό καζάνι λόγω δυσκολίας, είμαι όμως σίγουρος πως στη διάρκεια εκείνων των 2,5 μηνών που έσκαγαν τα επεισόδια δημιουργήθηκαν νέες ενώσεις στους νευρώνες στον εγκέφαλό μου! Βγήκα πολύ γεμάτος από αυτή την εμπειρία, που όσες δουλειές ακολούθησαν μετά, δεν μου έλεγαν τίποτα.
Για διάφορους λόγους σταμάτησα να δουλεύω στην εταιρεία που δούλευα τότε. Όταν ξεκίνησα να παίζω σε μεταγλωττίσεις όμως, ο μεταφραστής μέσα μου κλώτσαγε κάθε φορά που έπεφτε σε μαργαριτάρια… Πολλές φορές τα διορθώναμε επί τόπου, και θέλει ο μεταφραστής να κρυφτεί, μα η χαρά δεν τον αφήνει. Και κάπως βρέθηκα να κάνω την πρώτη μου μετάφραση για μεταγλώττιση για μια απίστευτα χαζή ταινία. Για πολύ λίγα λεφτά.
Και χθες, σκάει μια ταινία που θα ήθελα πολύ να μεταφράσω. Όμως όχι για ψίχουλα. Κι έτσι αρνήθηκα. Τουλάχιστον έχω μεταφράσει το τρέιλερ της, κάτι είναι κι αυτό.
Εγώ έκανα αυτό που έπρεπε για να διαφυλάξω την ποιότητα της εργασίας μου. Ως κοινό θα έπρεπε να διαμαρτυρόμαστε για τις κακές μεταφράσεις που σκάνε στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση. Ένα τηλέφωνο στο κανάλι, ένα μέιλ στην εταιρεία διανομής. Όλα βοηθούν.
Κλείνω γιατί αρχίζω και γίνομαι πιο ιδεαλιστής και από εφηβάκι που πιστεύει στον έρωτα.
27 Φεβρουαρίου, 2011
Typing FAST!
Find out with this free typing test that works in your web browser and takes only a couple of minutes to complete.
21 Φεβρουαρίου, 2011
Ο παρακάτω διάλογος έγινε στις 9/3/2005 στο φόρουμ του Translatum. Περιέχει μερικές αλήθειες που πρέπει να μάθουν όλοι όσοι κάνουν τα πρώτα τους βήματα στο επάγγελμα της μετάφρασης.
ChristinaVS:
Κατ’αρχάς συγχαρητήρια για το άρτιο site, στο οποίο έχω καταφύγει ουκ ολίγες φορές για reference, ενημέρωση κτλ.. Πάλι καλά που είστε και σεις για να μπαίνουν μερικά πράγματα σε μια σειρά…
Το post μου αφορά κατά κύριο λόγο στην επαγγελματική αποκατάσταση και γενικά στην άσκηση του επαγγέλματος του μεταφραστή. Σε λίγους μήνες αποφοιτώ από το Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Παν/μίου και θα πρέπει να πω πως μια πρώτη εξωπανεπιστημιακή επαφή με την «πραγματικότητα» των μεταφραστικών γραφείων, εκδοτικών οίκων, λοιπών μεταφραστικών σχολών, ΕΕΣ, και freelance μεταφραστών, ήταν μάλλον απογοητευτική. Τέσσερα χρόνια μέσα στο ΙΠ άλλα μας λέγανε κι άλλα πιστεύαμε. Αιθεροβατούμε λοιπόν όλοι οι φοιτητές όταν πιστεύαμε πως μόλις βγούμε θα μας «αρπάξουν» (όπως χαρακτηριστικά μας έλεγε ένας καθηγητής στο πρώτο έτος) μεταφραστικά γραφεία, Δημόσιο, υπηρεσίες, εφημερίδες, τράπεζες και ΕΕ;
Σίγουρα δεν λέω πως η εύρεση (ικανοποιητικής) εργασίας στην ανταγωνιστική σύγχρονη κοινωνία και τα λοιπά κλισέ… είναι εύκολη υπόθεση, και μόνον οι αφελείς και οι εθελοτυφλούντες θα πίστευαν 100% τα μεγαλόσχημα λόγια του καθηγητή. Όμως η αρκετά καλή σίγουρα όχι τέλεια, λόγω ελλείψεων υποδομής… και λοιπών «κλασικών» προβλημάτων των ελληνικών πανεπιστημίων προετοιμασία και εκπαίδευση των μελλοντικών μεταφραστών στο ΙΠ φαίνεται πως δεν είναι αρκετή για μια θέση. Τι φταίει; Ίσως δεν ξέρω – η έλλειψη ικανού συλλόγου μεταφραστών κατά τον ιατρικό ή δικηγορικό σύλλογο που να θέτει βασικές προϋποθέσεις για την άσκηση του επαγγέλματος; Το γεγονός πως δεν έχουμε στα χέρια μας ανθρώπινες ζωές, όπως οι γιατροί, δε δικαιολογεί, κατ’ εμέ, το φαινόμενο που παρατηρείται, ο οιοσδήποτε, με ή χωρίς προσόντα και περγαμηνές, να ασκεί το επάγγελμα, καλώς ή κακώς. Κι αν έχει τάλαντο έχει καλώς. Έχω δει όμως μεταφράσεις και υποτιτλισμό, που ακόμη κι εγώ, με τη μικρή πείρα, έφριξα.
Δεν ισχυρίζομαι εδώ πως είμαι τελειωμένη μεταφράστρια και θέτω εαυτόν ανωτέρω όλων, ούτε πως χρειάζεται απαραιτήτως η «περγαμηνή» του Ιονίου για να γίνει κάποιος μεταφραστής αυτό δεν είμαι σε θέση να το κρίνω. Σίγουρα όμως, λέω πως δεν μπορεί, κάτι θ’ αξίζει η ταλαιπωρία αυτή των 4 (τουλάχιστον) χρόνων στην Κέρκυρα με τα 15, κατά μέσο όρο, μαθήματα το εξάμηνο. Το Ιόνιο συν τοις άλλοις προσφέρει εξάμηνη φοίτηση στο εξωτερικό και πρακτική άσκηση, καθώς και ένα εξοντωτικό curriculum μαθημάτων που καλύπτουν σχεδόν τα πάντα, από τα… βασικά (ανάλυση κειμένου, πολιτισμό, ιστορία, λογοτεχνία, γλωσσολογία, γενικές και ειδικές μεταφράσεις) ως δίκαιο, γεωπολιτική (εμμονή του ΤΞΓΜΔ), στοιχεία φυσικών επιστημών, φιλοσοφία, οικονομικά, πολιτική επιστήμη … επισκόπηση τουρκικού τύπου (!)… και πολλά άλλα).
Γιατί, στο κάτω κάτω, να το περνάμε αυτό (εκτός από την προσωπική καλλιέργεια), όταν υπάρχουν ιδιωτικές σχολές που διαφημίζουν πως μπορούμε να «γίνουμε μεταφραστές» σε ένα εξάμηνο ή ένα χρόνο; Προσωπικά, τελειόφοιτη πανεπιστημιακού μεταφραστικού τμήματος, με ένα εξάμηνο στη Γαλλία, τέσσερα χρόνια σπουδές στην Αγγλία και παντρεμένη με Άγγλο… πρακτική άσκηση, συνέδρια… συν κάποια χρόνια ενασχόληση ιδιωτικά με ιατρικές και τεχνικές μεταφράσεις… και ακόμη δε λέω πως είμαι μεταφράστρια πάει, τελείωσε, δεν υπάρχει χώρος για βελτίωση, τα ξέρω όλα. Θα ήταν εγκληματικό να το πω. Συχνά κάνω μια μετάφραση και τρέμω πριν την παραδώσω. Πώς μπορούν λοιπόν να το λένε άλλοι με έξι μήνες τρίωρα εβδομαδιαία σεμινάρια; Δε λέω πως στο Ιόνιο τα πράγματα είναι ειδυλλιακά. Ένα σωρό προβλήματα έχουμε (άλλο κεφάλαιο αυτό), ούτε στέγη, ούτε χρήματα, το εξάμηνο εξωτερικού κινδυνεύει, δουλειά βρίσκουν όσοι ανήκουν στις «κλίκες»… Παρόλα αυτά το επίπεδο των μαθημάτων είναι καλό και πιστεύω πως θεωρητικά, ένας επιμελής φοιτητής μπορεί να βγει ικανός άπειρος βέβαια επαγγελματικά μεταφραστής.
Τα ερωτήματά μου είναι: αξίζει, τελικά; Πώς ένας δικηγόρος μπορεί να επικυρώνει μια μετάφραση κι ένας απόφοιτος του ΤΞΓΜΔ κατεύθυνση μετάφρασης, δεν μπορεί; (δεν γνωρίζω αν αυτό έχει αλλάξει, αν ναι, ζητώ συγνώμη). Πώς διατείνονται σχολές ότι μπορούν να μας κάνουν μεταφραστές σε ένα εξάμηνο; Πώς διατηρεί γνωστός μου ολόκληρο μεταφραστικό γραφείο με καλή πελατεία, απ’ ό,τι ξέρω, όντας απόφοιτος λυκείου (συγνώμη έχει και το proficiency); Τι σχέση έχει ένα proficiency με τη μετάφραση; Γιατί αφήνουμε να πέφτει τόσο η ποιότητα; Έτσι ο κόσμος πιστεύει, και δίκαια ίσως, πως, όντως, μεταφραστής δεν είναι επάγγελμα, διότι όποιος θέλει μεταφράζει, φτάνει να ξέρει αγγλικά.
Έχω υπόψη μου μεταφραστικό γραφείο που ζητούσε γιατρούς για ιατρικές μεταφράσεις. Μα είναι δυνατόν; Από προσωπική πείρα (ο πατέρας μου είναι πανεπιστημιακός γιατρός με δημοσιεύσεις ο ίδιος αλλά και με πολλούς συναδέλφους που δημοσιεύουν άρθρα) γνωρίζω πως ξένα ιατρικά περιοδικά συχνότατα επιστρέφουν τα ελληνικά άρθρα λόγω πραγματικά απαίσιων αγγλικών. Πολύ συχνά οι γιατροί διατείνονται πως γνωρίζουν αρκετά αγγλικά και αρνούνται να δώσουν το άρθρο τους για αντίστροφη, παρακαλώ, μετάφραση, σε έναν μεταφραστή. Έχετε δει; Συχνά τα άρθρα δεν επιδέχονται ούτε καν διορθώσεις! Εγώ με τα τρία μαθήματα Δικαίου που έχω κάνει σε τρία εξάμηνα, μπορώ να κάνω τον δικηγόρο; Να μη μιλήσω για άλλους που προσφέρουν μεταφράσεις «κανονικές», πιστοποιητικών, άρθρων κτλ, με το Systran . Γιατί λοιπόν δε θέτουμε κάποια όρια; Γιατί δεν προστατευόμαστε; Θά’θελα να ξέρω ποια είναι η γνώμη εδώ στο φόρουμ μιας και θα’χετε περισσότερη εμπειρία στον επαγγελματικό τομέα από εμένα.
ΥΓ. Μ’ αυτό το post δεν θα ήθελα να θίξω κανέναν και ούτε πιστεύω πως η έλλειψη πτυχίου είναι αναγκαστικά ισοδύναμη με έλλειψη ταλέντου και γνώσεων, ούτε και το αντίστροφο, πως η απόκτηση δηλαδή του οποιουδήποτε πτυχίου μας καθιστά παντογνώστες. Όμως μια γενική και λυπηρή διαπίστωση είναι πως η ποιότητα των μεταφράσεων (και δη, των αντίστροφων) συχνά είναι χαμηλή, και πως κυκλοφορούν «τσαρλατάνοι» (για να δώσω ένα κάπως βαρύ χαρακτηρισμό). Το ερώτημα λοιπόν είναι γιατί συμβαίνει αυτό, τι μπορούμε να κάνουμε και τι να περιμένω εγώ, π.χ., ως νέα μεταφράστρια απόφοιτος του Ιονίου. Τέλος, συγνώμη για την πολυλογία αλλά είναι φλέγον το ζήτημα 🙂
diceman:
Χριστίνα,
Καλωσήλθες! Από πού να αρχίσει κανείς, για να απαντήσει στο χειμαρρώδες γράμμα σου; Θα προσπαθήσω να καλύψω κάποια σημεία του, έστω και εκτός σειράς:
α) Κατ’ αρχάς, το επάγγελμά μας είναι ιδιότυπο, καθότι πριν από όχι και τόσα πολλά χρόνια όχι μόνο δεν χρειαζόσουν διαπιστευτήρια (βλ. τίτλους σπουδών) για να εργαστείς ως μεταφραστής, αλλά η ίδια η έννοια της πιστοποίησης των μεταφραστικών δεξιοτήτων ήταν ανύπαρκτη. Με άλλα λόγια, μέχρι πριν από καμιά 15αριά χρόνια δεν υπήρχαν πτυχιούχοι ή διπλωματούχοι μεταφραστές και στην αγορά ίσχυε η γνωστή ρήση του Χάρυ Κλυν: «Στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις». Οι περισσότεροι μεταφραστές ήταν άνθρωποι αυτοδίδακτοι, συνήθως με αγάπη για τα γράμματα. Σήμερα το τοπίο είναι διαφορετικό. Η αγορά είναι μεν δύσκολη (μην ξεχνάς ότι υπάρχει και κρίση συνολική), αλλά πλέον υπάρχουν και μεταφραστές με μεταφραστική παιδεία, με σχετικές σπουδές, με πιστοποιητικά και τίτλους, οι οποίοι έχουν σαφώς προβάδισμα έναντι κάποιου που απλώς δηλώνει «μεταφραστής». Βέβαια,
β) ανεξαρτήτως των πτυχίων σου, η αξία σου θα κριθεί με το δοκιμαστικό που θα κάνεις. Αν είναι κακό, δεν σε σώνουν οι τίτλοι σπουδών. Και αυτό είναι δίκαιο, νομίζω.
γ) Δεν υπάρχουν μόνο στο Ιόνιο καθηγητές που διατυμπανίζουν ότι οι αγκάλες των εργοδοτών είναι ανοιχτές και ζεστές και φιλόξενες. Υπάρχουν και στον τομέα της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Και οι μεν και οι δε, ψεύδονται. Αν θέλεις, άκου και μερικές αλήθειες:
— Ο ελεύθερος επαγγελματίας (ανεξαρτήτως επαγγέλματος) πρέπει να τραβήξει αρκετό κουπί προτού καθιερωθεί και φτιάξει το δικό του πελατολόγιο.
— Ο ελεύθερος επαγγελματίας μεταφραστής έχει να αντιμετωπίσει σοβαρό ανταγωνισμό στην αγορά εργασίας.
— Τον πρώτο καιρό, είναι μάλλον απίθανο η μετάφραση να σε ζήσει ως πλήρης απασχόληση. Αν τη συνδυάσεις με κάποιο άλλο επάγγελμα, έχεις πολύ περισσότερες πιθανότητες να τα καταφέρεις.
— Η αγορά έχει κρίση, αλλά ο καλός εν τέλει βρίσκει δουλειά και βρίσκει και καλούς εργοδότες. Και όταν λέω «καλός» δεν εννοώ μόνο «ταλαντούχος», αλλά και σωστός επαγγελματίας, υπεύθυνος, αξιόπιστος και ενημερωμένος.δ) Ναι, υπάρχουν πολλοί μέτριοι μεταφραστές στην αγορά, κι άλλοι τόσοι κακοί, αλλά η «αδικία» αυτή παρατηρείται σε όλα σχεδόν τα επαγγέλματα και δεν είναι ίδιον του μεταφραστικού χώρου. Απλώς, στο δικό μας χώρο υπάρχουν και κάποιοι επιβαρυντικοί παράγοντες:
— Ως προϊόν, η μετάφραση δεν είναι εύκολο να αξιολογηθεί σωστά από τον εργοδότη.
— Πολύ συχνά ο εργοδότης δεν θέλει υψηλή ποιότητα, αλλά χαμηλή τιμή. Αυτό μπορεί να σου φαίνεται παράδοξο, αλλά ισχύει 100%.
— Ο χώρος βρίσκεται σε μια μεταβατική κατάσταση, πιστεύω, στην οποία οι εργοδότες μαθαίνουν σιγά-σιγά ότι υπάρχουν και σπουδαγμένοι μεταφραστές και αργά ή γρήγορα η αγορά θα προσαρμοστεί σε αυτό το δεδομένο και η κατάσταση θα βελτιωθεί.ε) Μετά από σχετική γνωμοδότηση, οι απόφοιτοι του Ιονίου μπορούν να επικυρώνουν και αυτοί τις μεταφράσεις τους, όπως οι δικηγόροι. Η αλλαγή στο καθεστώς αυτό είναι σχετικά πρόσφατη. Θα βρεις σχετική ανακοίνωση στο forum.
στ) Δεν έχω ακούσει για κάποια σχολή που να δηλώνει ότι μπορεί να σε κάνει μεταφραστή σε 6 μήνες, αλλά είμαι Διευθυντής Σπουδών σε μια σχολή που χρησιμοποίησε ως διαφημιστικό σλόγκαν τη φράση «Γίνε μεταφραστής σε 1 χρόνο», άρα αισθάνομαι ότι με παίρνει λίγο η μπάλλα. Εξηγούμαι, λοιπόν: Μεταφραστής δεν μπορείς να γίνεις ούτε σε 1 χρόνο ούτε σε 4. Ένα σωστό πρόγραμμα σπουδών που έχει ως στόχο την εκπαίδευση μεταφραστών οφείλει να προσφέρει στο σπουδαστή το σταθερό υπόβαθρο γνώσεων που θα χρειαστεί για να βγει στην αγορά και να ψηθεί. Μετά από κάποια χρόνια στην αγορά, αυτός ο άνθρωπος ίσως να έχει πια γίνει μεταφραστής. Μη στέκεσαι στο γράμμα του λόγου, αλλά στο πνεύμα.
Διδάσκω αυτό το τμήμα 13 χρόνια και το έχω δει να περνάει από διάφορα στάδια: μονοετές, διετές, τριετές, ξανά διετές, ξανά μονοετές. Τα στατιστικά στοιχεία ήταν πάντα ίδια, ανεξαρτήτως διάρκειας: το ίδιο ποσοστό αποφοίτων εδραιωνόταν στην αγορά κάθε φορά.ζ) Να πούμε κι ένα καλό; Υπάρχει μετριότητα, αδικία, αναξιοπιστία, αλλά υπάρχουν και πάρα πολλοί ικανότατοι συνάδελφοι, καταρτισμένοι, ταλαντούχοι, σωστοί επαγγελματίες, οι οποίοι μεταφράζουν εξαιρετικά. Ας προσπαθήσουμε όλοι να τους μοιάσουμε.
η) Τέλος, ρωτάς αν «αξίζει τον κόπο». Ασχέτως του αν και πόσο θα ταλαιπωρηθείς για να εδραιωθείς στην αγορά, η απάντηση είναι μία: «Αν αγαπάς αυτή τη σπαζοκεφαλιά που λέγεται μετάφραση, αξίζει τον κόπο». Το επάγγελμά μας είναι δύσκολο, χρονοβόρο, νευροφθόρο, και αν δεν το αγαπάς θα βασανιστείς και θα μετανοιώσεις για τα χρόνια (ή τους 6 μήνες ;-)) που του χάρισες.
Και κλείνω με άλλη μία θετική παρατήρηση: Αν, εν τέλει, το αγαπάς, αυξάνονται σημαντικά οι πιθανότητες να πας μπροστά ως μεταφράστρια.Ελπίζω να προσφέρουν κι άλλοι φίλοι και συνάδελφοι τη γνώμη τους για τα –όντως, σημαντικά– θέματα που έθιξες. Σε χαιρετώ και σπεύδω να παραδοθώ στην –ελαφρώς πιο φιλόξενη από αυτήν των εργοδοτών– αγκαλιά του Μορφέα…
ChristinaVS:
Γι’αυτό λέω πως καλά που υπάρχει κι αυτό το site με το φόρουμ του… Πρέπει να παραδεχτώ πως έγραψα το «χειμαρρώδες» πρώτο ποστ εμφανώς εκνευρισμένη, και μετά την πρώτη έκπληξη της ανακάλυψης πως τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως πιστεύουμε στο «προστατευμένο» περιβάλλον του πανεπιστημίου. Δεν ήθελα να θίξω κανέναν και όσο για την σχολή με αυτό το σλόγκαν … δεν τη γνώριζα (i looked it up μετά την απάντησή σας). Απλά εξέφρασα την αγανάκτησή μου, δικαιολογημένη ή μη, για αυτά που είδα… Και που καθόλου δεν περίμενα, ούτε κανείς με προετοίμασε.
Με κάλυψε, σίγουρα, η απάντηση – εξάλλου αυτό ζητούσα, τη γνώμη κάποιων πιο έμπειρων. Όντως είναι ένας τομέας-μπάχαλο, πανεπιστημιακό τμήμα ιδρύθηκε μόλις στα μέσα του 80, τη στιγμή που Ιατρικές, Νομικές κλπ σχολές υπάρχουν από την αρχή του αιώνα. Σίγουρα δεν είναι τόσο εδραιωμένα τα πράγματα εδώ. Επίσης συμφωνώ – κι επαυξάνω – πως το πτυχίο απλώς δε θα σε κάνει καλό μεταφραστή, χρειάζεται η αγάπη για τη μετάφραση, κι η προσωπική ενασχόληση. (Συμφοιτήτρια, στο τρίτο έτος, δεν γνώριζε όχι μόνο να μεταφράσει στα ελληνικά, αλλά δεν γνώριζε καν τι είναι Suisse και Suede).
Δε συμφωνείτε όμως ότι κάτι (δεν ξέρω τι…) θα έπρεπε να γίνει για να τεθούν κάποια υποτυπώδη έστω όρια; Όχι για να διασφαλιστούν οι πτυχιούχοι – αλλά για να διασφαλιστεί η ποιότητα. (Τα λέω όλα αυτά, χωρίς να σημαίνει ότι αναγκαστικά θεωρώ τον εαυτό μου «ποιοτική μεταφράστρια» – ξέρω πως έχω δρόμο μπροστά μου). Έχω όμως δει πολλές άσχημες μεταφράσεις, όπως ανέφερα και πριν – ιατρικά άρθρα από γιατρούς που γνωρίζουν μεν το αντικείμενο, σίγουρα, η αντίστροφη μετάφρασή τους όμως, δε διαβάζεται. Υπότιτλοι που μόνο γέλωτα προκαλούν. Επίσης μεταφραστικά γραφεία (τα μικρότερα συνήθως), που μου ζήτησαν δοκιμαστικό 25 σελίδων (και το έκανα…). Δεν αντιλέγω, πως μάλλον η εξαίρεση πρέπει να είναι αυτά κι όχι ο κανόνας. Το γενικό στερεότυπο όμως υπάρχει, πως ο καθένας μπορεί να κάνει τον μεταφραστή, μια και δεν είναι τίποτα…
Θα σταματήσω εδώ – δε θα επαναλάβω την πολυλογία του πρώτου post, που έγραψα in the heat of the moment. Σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία και για τις απόψεις…
21 Φεβρουαρίου, 2011
by Michael Cunningham
As the author of “Las Horas,” “Die Stunden” and “De Uren” — ostensibly the Spanish, German and Dutch translations of my book “The Hours,» but actually unique works in their own right — I’ve come to understand that all literature is a product of translation. That is, translation is not merely a job assigned to a translator expert in a foreign language, but a long, complex and even profound series of transformations that involve the writer and reader as well. “Translation” as a human act is, like so many human acts, a far more complicated proposition than it may initially seem to be.
Let’s take as an example one of the most famous lines in literature: “Call me Ishmael.” That, as I suspect you know, is the opening sentence of Herman Melville’s “Moby-Dick.” We still recognize that line, after more than 150 years.
Still. “Call me Ishmael.” Three simple words. What’s the big deal?
For one thing, they possess that most fundamental but elusive of all writerly qualities: authority. As writers we must, from our very opening sentence, speak with authority to our readers.
It’s a little like waltzing with a new partner for the first time. Anyone who is able to waltz, or fox-trot, or tango, or perform any sort of dance that requires physical contact with a responsive partner, knows that there is a first moment, on the dance floor, when you assess, automatically, whether the new partner in question can dance at all — and if he or she can in fact dance, how well. You know almost instantly whether you have a novice on your hands, and that if you do, you’ll have to do a fair amount of work just to keep things moving.
Authority is a rather mysterious quality, and it’s almost impossible to parse it for its components. The translator’s first task, then, is to re-render a certain forcefulness that can’t quite be described or explained.
Although the words “Call me Ishmael” have force and confidence, force and confidence alone aren’t enough. “Idiot, read this” has force and confidence too, but is less likely to produce the desired effect. What else do Melville’s words possess that “Idiot, read this” lack?
They have music. Here’s where the job of translation gets more difficult. Language in fiction is made up of equal parts meaning and music. The sentences should have rhythm and cadence, they should engage and delight the inner ear. Ideally, a sentence read aloud, in a foreign language, should still sound like something, even if the listener has no idea what it is he or she is being told.
Let’s try to forget that the words “Call me Ishmael” mean anything, and think about how they sound.
Listen to the vowel sounds: ah, ee, soft i, aa. Four of them, each different, and each a soft, soothing note. Listen too to the way the line is bracketed by consonants. We open with the hard c, hit the l at the end of “call,” and then, in a lovely act of symmetry, hit the l at the end of “Ishmael.” “Call me Arthur” or “Call me Bob” are adequate but not, for musical reasons, as satisfying.
Most readers, of course, wouldn’t be able to tell you that they respond to those three words because they are soothing and symmetrical, but most readers register the fact unconsciously. You could probably say that meaning is the force we employ, and music is the seduction. It is the translator’s job to reproduce the force as well as the music.
“Chiamami Ismaele.”
That is the Italian version of Melville’s line, and the translator has done a nice job. I can tell you, as a reader who doesn’t speak Italian, that those two words do in fact sound like something, independent of their meaning. Although different from the English, we have a new, equally lovely progression of vowel sounds — ee-a, ah, ee, a, ee — and those three m’s, nicely spaced.
If you’re translating “Moby-Dick,” that’s one sentence down, approximately a million more to go.
I encourage the translators of my books to take as much license as they feel that they need. This is not quite the heroic gesture it might seem, because I’ve learned, from working with translators over the years, that the original novel is, in a way, a translation itself. It is not, of course, translated into another language but it is a translation from the images in the author’s mind to that which he is able to put down on paper.
Here’s a secret. Many novelists, if they are pressed and if they are being honest, will admit that the finished book is a rather rough translation of the book they’d intended to write. It’s one of the heartbreaks of writing fiction. You have, for months or years, been walking around with the idea of a novel in your mind, and in your mind it’s transcendent, it’s brilliantly comic and howlingly tragic, it contains everything you know, and everything you can imagine, about human life on the planet earth. It is vast and mysterious and awe-inspiring. It is a cathedral made of fire.
But even if the book in question turns out fairly well, it’s never the book that you’d hoped to write. It’s smaller than the book you’d hoped to write. It is an object, a collection of sentences, and it does not remotely resemble a cathedral made of fire.
It feels, in short, like a rather inept translation of a mythical great work.
The translator, then, is simply moving the book another step along the translation continuum. The translator is translating a translation.
A translator is also translating a work in progress, one that has a beginning, middle and end but is not exactly finished, even though it’s being published. A novel, any novel, if it’s any good, is not only a slightly disappointing translation of the novelist’s grandest intentions, it is also the most finished draft he could come up with before he collapsed from exhaustion. It’s all I can do not to go from bookstore to bookstore with a pen, grabbing my books from the shelves, crossing out certain lines I’ve come to regret and inserting better ones. For many of us, there is not what you could call a “definitive text.”
This brings us to the question of the relationship between writers and their readers, where another act of translation occurs.
I teach writing, and one of the first questions I ask my students every semester is, who are you writing for? The answer, 9 times out of 10, is that they write for themselves. I tell them that I understand — that I go home every night, make an elaborate cake and eat it all by myself. By which I mean that cakes, and books, are meant to be presented to others. And further, that books (unlike cakes) are deep, elaborate interactions between writers and readers, albeit separated by time and space.
I remind them, as well, that no one wants to read their stories. There are a lot of other stories out there, and by now, in the 21st century, there’s been such an accumulation of literature that few of us will live long enough to read all the great stories and novels, never mind the pretty good ones. Not to mention the fact that we, as readers, are busy.
We have large and difficult lives. We have, variously, jobs to do, spouses and children to attend to, errands to run, friends to see; we need to keep up with current events; we have gophers in our gardens; we are taking extension courses in French or wine tasting or art appreciation; we are looking for evidence that our lovers are cheating on us; we are wondering why in the world we agreed to have 40 people over on Saturday night; we are worried about money and global warming; we are TiVo-ing five or six of our favorite TV shows.
What the writer is saying, essentially, is this: Make room in all that for this. Stop what you’re doing and read this. It had better be apparent, from the opening line, that we’re offering readers something worth their while.
I should admit that when I was as young as my students are now, I too thought of myself as writing either for myself, for some ghostly ideal reader, or, at my most grandiose moments, for future generations. My work suffered as a result.
It wasn’t until some years ago, when I was working in a restaurant bar in Laguna Beach, Calif., that I discovered a better method. One of the hostesses was a woman named Helen, who was in her mid-40s at the time and so seemed, to me, to be just slightly younger than the Ancient Mariner. Helen was a lovely, generous woman who had four children and who had been left, abruptly and without warning, by her husband. She had to work. And work and work. She worked in a bakery in the early mornings, typed manuscripts for writers in the afternoons, and seated diners at the restaurant nights.
Helen was an avid reader, and her great joy, at the end of her long, hard days, was to get into bed and read for an hour before she caught the short interlude of sleep that was granted her. She read widely and voraciously. She was, when we met, reading a trashy murder mystery, and I, as only the young and pretentious might do, suggested that she try Dostoyevsky’s “Crime and Punishment,” since she liked detective stories. She read it in less than a week. When she had finished it she told me, “That was wonderful.”
“Thought you’d like it,” I answered.
She added, “Dostoyevsky is much better than Ken Follett.”
“Yep.”
Then she paused. “But he’s not as good as Scott Turow.”
Although I didn’t necessarily agree with her about Dostoyevsky versus Turow, I did like, very much, that Helen had no school-inspired sense of what she was supposed to enjoy more, and what less. She simply needed what any good reader needs: absorption, emotion, momentum and the sense of being transported from the world in which she lived and transplanted into another one.
I began to think of myself as trying to write a book that would matter to Helen. And, I have to tell you, it changed my writing. I’d seen, rather suddenly, that writing is not only an exercise in self-expression, it is also, more important, a gift we as writers are trying to give to readers. Writing a book for Helen, or for someone like Helen, is a manageable goal.
It also helped me to realize that the reader represents the final step in a book’s life of translation.
One of the more remarkable aspects of writing and publishing is that no two readers ever read the same book. We will all feel differently about a movie or a play or a painting or a song, but we have all undeniably seen or heard the same movie, play, painting or song. They are physical entities. A painting by Velázquez is purely and simply itself, as is “Blue” by Joni Mitchell. If you walk into the appropriate gallery in the Prado Museum, or if someone puts a Joni Mitchell disc on, you will see the painting or hear the music. You have no choice.
WRITING, however, does not exist without an active, consenting reader. Writing requires a different level of participation. Words on paper are abstractions, and everyone who reads words on paper brings to them a different set of associations and images. I have vivid mental pictures of Don Quixote, Anna Karenina and Huckleberry Finn, but I feel confident they are not identical to the images carried in the mind of anyone else.
Helen was, clearly, not reading the same “Crime and Punishment” I was. She wasn’t looking for an existential work of genius. She was looking for a good mystery, and she read Dostoyevsky with that thought in mind. I don’t blame her for it. I like to imagine that Dostoyevsky wouldn’t, either.
What the reader is doing, then, is translating the words on the pages into his or her own private, imaginary lexicon, according to his or her interests and needs and levels of comprehension.
Here, then, is the full process of translation. At one point we have a writer in a room, struggling to approximate the impossible vision that hovers over his head. He finishes it, with misgivings. Some time later we have a translator struggling to approximate the vision, not to mention the particulars of language and voice, of the text that lies before him. He does the best he can, but is never satisfied. And then, finally, we have the reader. The reader is the least tortured of this trio, but the reader too may very well feel that he is missing something in the book, that through sheer ineptitude he is failing to be a proper vessel for the book’s overarching vision.
I don’t mean to suggest that writer, translator and reader are all engaged in a mass exercise in disappointment. How depressing would that be? And untrue.
And still. We, as a species, are always looking for cathedrals made of fire, and part of the thrill of reading a great book is the promise of another yet to come, a book that may move us even more deeply, raise us even higher. One of the consolations of writing books is the seemingly unquenchable conviction that the next book will be better, will be bigger and bolder and more comprehensive and truer to the lives we live. We exist in a condition of hope, we love the beauty and truth that come to us, and we do our best to tamp down our doubts and disappointments.
We are on a quest, and are not discouraged by our collective suspicion that the perfection we look for in art is about as likely to turn up as is the Holy Grail. That is one of the reasons we, I mean we humans, are not only the creators, translators and consumers of literature, but also its subjects.
Michael Cunningham is the author of “The Hours” and, most recently, “By Nightfall”.
Πηγή: The New York Times 2/10/2010
21 Φεβρουαρίου, 2011
H ομιλία της διευθύντριας του Κέντρου Εκπαίδευσης Μεταφραστών meta|φραση, Κωνσταντίνας Τριανταφυλλοπούλου, που εκφωνήθηκε την Πέμπτη 30.09.2010 στην Αίθουσα του Λόγου της Στοάς του Βιβλίου, στην Αθήνα, στα πλαίσια της εκδήλωσης για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Μετάφρασης.
Πηγή: Το ιστολόγιο της meta|φρασης
19 Φεβρουαρίου, 2011
του Δημήτρη (aka Tethtoril)
Είσαι νέος στο επάγγελμα της μετάφρασης. Ψάχνεις παντού να βρεις κάποια δουλειά. Το κυνήγι ανελέητο. Τα θηράματα, ελάχιστα και ισχνά. Τι κάνεις λοιπόν;
Πιθανές λύσεις:
Μερικοί επιφανείς ομιλητές του TED
Νομίζω ότι θα προτιμήσω την τρίτη λύση, προς το παρόν. Σε αυτό το άρθρο θα σας μιλήσω κυρίως για το TED. Πρόκειται για έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό, μια διεθνή κίνηση που ξεκίνησε πριν 25 χρόνια από την Αμερική και διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο. Ο στόχος του απλός: να διαδοθούν αξιόλογες ιδέες, ιδέες που μπορεί να αλλάξουν τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα. Επιλέγονται από επιτροπές άνθρωποι που έχουν κάτι ενδιαφέρον να πουν. Γιατροί, ασθενείς, αστροφυσικοί, ερευνητές, καλλιτέχνες και οποιοσδήποτε έχει να δείξει και να μοιραστεί με όλους κάτι καινοτόμο και πρωτότυπο, έχει τη δυνατότητα να εμφανιστεί για 20 λεπτά επί σκηνής και να το παρουσιάσει. Στη συνέχεια οι ομιλίες αναρτώνται στο διαδίκτυο, στη σελίδα του TED. Τον Μάιο του 2009 ξεκίνησε το TED Open Translation Project, μια προσπάθεια να μεταφραστούν οι ομιλίες, σε όσο το δυνατόν περισσότερες γλώσσες γίνεται, από εθελοντές μεταφραστές. Η διαδικασία είναι πολύ απλή. Γίνεσαι μέλος στη σελίδα του TED και στη σελίδα του Dotsub (ένα δωρεάν browser-based πρόγραμμα υποτιτλισμού), επιλέγεις την ομιλία που θέλεις να μεταφράσεις (ή να διορθώσεις τη μετάφρασή της), και σου δίνουν ένα μήνα περιθώριο. Πάντα υπάρχει κι ένας, τουλάχιστον, άλλος εθελοντής που πρέπει να ελένξει τη μετάφρασή σου.
Οι γλώσσες με τις περισσότερες μεταφρασμένες ομιλίες μέχρι στιγμής
Αυτή τη στιγμή οι μεταφράσεις έχουν φτάσει τις 15.000 και ο αριθμός τους αυξάνεται συνεχώς. Στο TED δεν απαιτούν να έχεις κάποια εξαιρετική εμπειρία στη μετάφραση, μονάχα να ξέρεις αρκετά καλά τη γλώσσα από και προς την οποία θα μεταφράσεις και φυσικά να σου αρέσει η ομιλία (ή οι ομιλίες) με την οποία θα ασχοληθείς. Δεν πληρώνεσαι αλλά το όνομα σου αναφέρεται, σε εμφανές σημείο, δίπλα από το βιντεάκι της μεταφρασμένης ομιλίας. Εθελοντική μετάφραση λοιπόν: ένας καλός τρόπος απόκτησης εμπειρίας, κείμενα που εσύ επιλέγεις να μεταφράσεις και η δυνατότητα να διαδώσεις αξιόλογες ιδέες σε όλο τον κόσμο. Υπάρχει κάτι πιο ικανοποιητικό για έναν μεταφραστή; Ναι, να πληρωνόταν επίσης γι’ αυτό, θα μου πείτε. Δεν έχει περισσότερη αξία όμως όταν γίνεται εθελοντικά η συγκεκριμένη δουλειά;
Το Πρωινό Τμήμα 